OBSESİF KOMPULSİF ÖLÇEĞİ (Y-BOCS)
Y-BOCS ile obsesif kompulsif bozukluk belirtilerini değerlendirin. 10 soruluk online test, anında sonuç. OKB şiddeti ölçümü.
Teste Başlamak İçin Bilgilerinizi Girin
Önemli Bilgilendirme
Sitemizde yer alan testler tanı koymaz. Bu testler yalnızca öz farkındalık kazanmanız için sunulmuştur. Hastalık tanısı koyma yetkisi yalnızca psikiyatri hekimlerine aittir.
OKB şüphesi varsa mutlaka bir psikiyatri uzmanı ile görüşün.
Y-BOCS (Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale), OKB semptomlarının şiddetini değerlendirmede dünya çapında kullanılan "altın standart" ölçektir. Psikiyatri kliniklerinde tanı ve tedavi takibinde kullanılır.
Bu ölçek, obsesyonlar (istenmeyen düşünceler) ve kompulsiyonların (tekrar eden davranışlar) şiddetini ayrı ayrı değerlendirerek toplam bir OKB şiddet skoru verir.
Y-BOCS Nedir ve Nasıl Çalışır?
Y-BOCS, Yale Üniversitesi'nde Goodman ve arkadaşları tarafından 1989'da geliştirilmiştir. Toplam 10 soru içerir:
Obsesyonlar (5 Soru)
- Obsesyonlara harcanan zaman
- Günlük işlevlere etki
- Hissedilen stres düzeyi
- Direnme yeteneği
- Kontrol seviyesi
Kompulsiyonlar (5 Soru)
- Kompulsiyonlara harcanan zaman
- Günlük işlevlere etki
- Yapmazsam hissettiğim kaygı
- Direnme yeteneği
- Kontrol seviyesi
Her soru 0-4 arası puanlanır. Maksimum toplam puan 40'tır.
Y-BOCS Puanlaması ve Yorumlama
Toplam puanınıza göre OKB şiddeti:
0-7 Puan: Subklinik / Minimal Semptomlar
OKB tanısı koymak için yetersiz. Hafif takıntılar veya ritüeller var ama günlük yaşamı etkilemiyor. "Normal" aralık.
8-15 Puan: Hafif OKB
Belirgin obsesyonlar/kompulsiyonlar var ancak yönetilebilir. Günlük yaşamda hafif zorluk. Psikoterapi (BDT) yardımcı olabilir. İlaç tedavisi genellikle gerekmez.
16-23 Puan: Orta Şiddette OKB
Belirgin semptomlar var. İş, okul veya sosyal yaşamda sorun yaratıyor. Tedavi şiddetle önerilir. BDT + ilaç tedavisi birlikte en etkilidir.
24-31 Puan: Ağır OKB
Ciddi işlev kaybı. OKB semptomları günün birkaç saatini alıyor. İş/okul performansı düştü, ilişkilerde sorun var. Acil profesyonel tedavi gerekiyor. İlaç + yoğun BDT şart.
32-40 Puan: Çok Ağır OKB - ACIL TEDAVİ!
EKSTREMİSTİK DERECEDE AĞIR. OKB hayatı tamamen ele geçirmiş. Temel ihtiyaçlar bile etkilenmiş (yemek, uyku, hijyen). Derhal psikiyatriste başvurun. Yoğun tedavi gerekiyor, hastaneye yatış gerekebilir.
OKB'de En Sık Görülen Obsesyon ve Kompulsiyonlar
Obsesyonlar (İstenmeyen Düşünceler):
- Kirlenme Korkusu: Mikrop, hastalık, kimyasal madde bulaşması endişesi
- Zarar Verme Korkusu: Kendine/başkalarına zarar verme düşüncesi (gerçekleştirmek istemeden)
- Simetri/Düzen: Şeylerin "tam" veya "doğru" olması gerektiği düşüncesi
- Cinsel/Dini Takıntılar: İstenmeyen cinsel düşünceler, küfür etme korkusu
- Biriktirme: Atamama, "lazım olur" düşüncesi
- Kontrol Etme: Kapıyı kilitledim mi, sobayı kapattım mı şüpheleri
Kompulsiyonlar (Tekrarlayan Davranışlar):
- Yıkama/Temizlik: Sürekli el yıkama, duş alma, dezenfekte etme
- Kontrol Etme: Kapı/soba/ışık kontrolü onlarca kez
- Sayma/Tekrarlama: Belirli sayıda yapma (3'ün katları vb.)
- Düzenleme: Nesneleri simetriye göre dizme
- Zihinsel Ritüeller: Dualar, kelimeler tekrarlama, "iyi" düşünceler
- Güvence İsteme: Sürekli başkalarından onay/güvence alma
Önemli Not
Obsesyonlar kaygı yaratır, kompulsiyonlar geçici rahatlama sağlar. Ancak bu rahatlamanın etkisi kısa sürer ve kısır döngü devam eder. OKB tedavisinin amacı bu döngüyü kırmaktır.
OKB Tedavisi Nasıl Yapılır?
OKB tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. En etkili tedavi yaklaşımı:
1Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) - Maruz Bırakma ve Tepki Önleme
OKB için altın standart psikoterapi. Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP - Exposure and Response Prevention) tekniği kullanılır.
Nasıl Çalışır? Kişi korkulan durumla yüzleştirilir (örn. kirli bir yüzeye dokunma) ancak kompulsiyonu yapmaktan alıkonulur (el yıkamama). Zamanla beyin "tehlike yok" mesajını öğrenir ve kaygı azalır. Süre: 12-20 seans.
2İlaç Tedavisi (SSRI Antidepresanlar)
OKB'de beyin kimyasını (özellikle serotonin) düzenleyen ilaçlar kullanılır. SSRI grubu antidepresanlar tercih edilir:
- Fluoksetin (Prozac)
- Sertralin (Zoloft, Lustral)
- Paroksetin (Seroxat)
- Fluvoksamin (Fevarin)
- Essitalopram (Cipralex)
Not: OKB için gerekli doz depresyondan daha yüksektir. Etki 8-12 haftada görülür. Sadece psikiyatrist reçete eder.
3Kombine Tedavi (BDT + İlaç)
Orta-ağır OKB'de en etkili yaklaşım BDT ve ilaç tedavisinin birlikte kullanılmasıdır. İlaç semptomları azaltır, BDT uzun vadeli iyileşme sağlar. İyileşme oranı %70-80'dir.
Tedavi Süresi
OKB tedavisi zaman alır. İlaç etkisi 2-3 ay, BDT ise 3-6 ay sürebilir. Erken bırakmak nükse (geri dönüşe) neden olur. Tedavi en az 1-2 yıl devam etmelidir.
OKB ile Başa Çıkma İpuçları
- Kompulsiyonlara Direnin: Zor olsa da ritüelleri yapmamaya çalışın. Her direnişiniz beyninizi yeniden eğitir
- "Testi Yapın": "Kapıyı kilitledim mi?" yerine "Şüphe OKB'den mi?" diye sorun
- Düşünceler Gerçek Değil: "Zarar vereceğim" düşüncesi gerçekleştireceğiniz anlamına gelmez
- Mükemmeliyetçiliği Bırakın: "Yeterince iyi" olması yeterlidir
- Stres Yönetimi: Meditasyon, nefes egzersizleri, düzenli spor
- Güvence İstemekten Kaçının: Başkalarından "iyi misin?" diye sormayın, OKB'yi besler
- Destek Grubu: Aynı sorunu yaşayan insanlarla görüşmek güç verir
Sıkça Sorulan Sorular
Online veya Yüzyüze Terapi İçin Randevu Alın
Yaşadığınız zorluklarla başa çıkmak için doğru zamanda doğru adımı atın. Size yardımcı olmak için buradayım.
İlk görüşmede detaylı değerlendirme yapılır ve size özel tedavi planı oluşturulur.
